Ngày xưa có hai anh em mồ côi ăn ở với nhau rất hòa thuận và biết thương yêu nhường nhịn nhau.
Nhưng khi người anh lấy vợ thì tình anh em đã khác trước. Người chị dâu không những ăn ở với em không tốt mà còn lấy cớ là em chỉ ăn hại, bèn xúi chồng ghét bỏ em và đuổi em ra khỏi nhà.
Thấy anh chị ăn ở tệ bạc với mình, người em đành gạt nước mắt ra đi. Chàng định vào rừng, dựng một túp lều rồi phát rẫy để trồng ngô gieo lúa.
Hôm ấy mải chặt cây, trời tối lúc nào không biết, không kịp trở về chàng đành trèo lên ngọn một cây cao, tự buộc mình vào cành cây mà ngủ. Một mình trong đêm tối, ở giữa rừng, chàng không sao chợp mắt.
Không ngờ gốc cây ấy vốn là nơi tụ họp của ba con yêu tinh : Hầu tinh, Hổ tinh và Hùng tinh. Khi ba con kéo đến chúng khịt mũi đánh hơi rồi khẽ bảo nhau :
– ở quanh đâu đây có mùi thịt người, chúng ta hãy mau mau lùng tìm may ra được một bữa chén.
Hùng tinh làm ra vẻ thạo đời, để tay lên ngang mũi ngửi ngửi hít hít một lúc rồi nói
– Các bạn nhầm rồi, có khi nào người lại lọt được vào đây giữa lúc đêm khuya thanh vắng này. Các bạn đói bụng quá mà tưởng tượng ra như vậy đấy. Thôi ! Chúng ta hãy ngủ một giấc để quên bữa ! Có gì sáng mai ta sẽ bàn.
Hầu tinh và Hổ tinh nghe nói vậy thì cho là phải, và bỏ qua câu chuyện ấy. Chúng bèn dựa lưng vào nhau định đánh một giấc dài, nhưng vì đói bụng, cả ba đều không sao ngủ được. Cả ba con sục sạo đi tìm một lát không thấy gì, chúng lại trở về gốc cây, một con lên tiếng :
– Này các bạn ơi ! Không có gì đâu. Thôi bây giờ chúng ta hãy kể cho nhau nghe những chuyện bí mật mà chúng ta biết đi. Hai con kia đồng ý. Hầu tinh bắt đầu kể :
– ở cái làng bên kia chân đồi có một cánh đồng rộng mênh mông, nhưng dân làng đành bỏ hoang vì phần lớn không bao giờ có đủ nước cấy. Nếu họ biết đào bật cây đa to đầu làng đi thì nguồn nước ở đó sẽ phun lên, và họ sẽ có thừa nước tưới khắp cánh đồng…
Đến lượt Hùng tinh kể :
– Cũng ở làng đó, cái nhà có cây thị ở trước sân ấy trồng được một rừng trúc đằng ngà, trong đó có một cây chỉ có bẩy đốt. Ai lấy được cây trúc bẩy đốt kia về làm kèo nhà thì đêm nào vàng bạc ở trên trần gian này cũng sẽ tự nhiên bay vào nhà tới tấp.
Đến lượt Hổ tinh kể :
– Cũng làng ấy, cái nhà đầu làng có một cái ao nhỏ nhưng rất sâu, dưới đáy ao trong lớp bùn thứ ba, có một chum vàng thoi mà chủ nhà và những người láng giềng đều chưa biết. Nếu ai lấy được thì sẽ trở nên giàu có vượt xa thiên hạ.
Câu chuyện của ba con yêu tinh đến đây chấm dứt. Trời tang tảng sáng, chúng chia tay nhau mỗi con một ngả.
Sáng dậy người em xuống núi tìm đường đến cái làng bên kia chân đồi, chàng đến xin ở thuê cho nhà có cây thị ở trước sân. Nhà chủ đang cần người liền vui vẻ nhận. Hàng ngày sau những buổi đi làm đồng cho chủ, chàng lên rừng trúc tìm cây trúc đằng ngà bảy đốt, sau nhiều ngày tìm kiếm, chàng đã thấy. Đó là một cây trúc cong queo, chỉ có bẩy đốt nhưng đốt rất dài không làm được gì, vì vậy từ lâu vẫn chưa bị chặt, chàng mừng thầm là sau này chắc chắn sẽ xin được cây trúc ấy dễ dàng.
Chàng lại đến xin ở thuê với chủ ngôi nhà ở đầu làng. Nhà này cũng vui vẻ tiếp nhận. Không mấy chốc chàng đã tìm ra cái ao nhỏ sâu đáy mà một trong những con yêu tinh đã nói tới. Đi ở mấy năm, chàng chỉ xin ông chủ trả công cho mình bằng cách cho mượn cái ao nhỏ để thả ít cá làm vốn riêng, vì có nhiều ao to nên ông chủ sẵn sàng đồng ý.
Trong khi chăm nom cho cá, chàng thường lặn xuống đáy ao để dò tìm cái chum vàng. Khi tìm được chum vàng, chàng mừng rỡ đánh dấu, chờ ngày đến lấy.
Bỗng cuối năm ấy, hạn hán kéo dài. Nước sông, nước suối nước hồ, nước ao đều khô rông rốc. Không những cây cỏ đã bắt đầu héo dần, mà trâu bò cũng không còn chỗ uống nước. Chợt Mồ côi nhớ tới câu chuyện giữa ba con yêu tinh ngày nọ, chàng bèn rủ dân làng ra đào giếng ở dưới gốc cây đa. Thấy họ tỏ ra nghi ngờ, chàng hứa với họ nếu đào mà không thành thì chàng sẽ nộp tất cả tiền công đi ở suốt đời cho làng, nếu đào có nước cho dân làng dùng thì làng phải làm nhà cưới vợ cho mình. Làng nhận lời và ra sức đào bật gốc cây đa theo lời của chàng. Quả nhiên, khi cây đa cổ thụ nằm xuống thì một dòng nước bạc ở gốc phun lên, và từ đấy cứ phun mãi, tưới khắp cánh đồng bát ngát.
Dân làng vô cùng cảm tạ chàng. Như lời hứa họ bảo nhau chia ruộng cho Mồ côi, cưới vợ cho chàng và giúp chàng làm nhà làm cửa. Sau đó, Mồ côi đến xin ông chủ một cây trúc đằng ngà. Ông chủ nói :
– Cả rừng trúc kia, anh muốn lấy muốn chặt cây nào cũng được.
Mồ côi chỉ lấy có một cây trúc bẩy đốt về làm kèo nhà. Trong bẩy đêm liền, những cục vàng tròn tròn như quả đào tự nhiên ở đâu bay về rơi lộp độp trên sân. Hai vợ chồng chàng sung sướng thu nhặt bỏ vào hòm. Rồi chàng lại lặn xuống đáy cái ao nọ lấy dần những thỏi vàng ở trong cái chum kia về.
Từ đó chàng trở nên giàu có ngang với những nhà giàu có vào bậc nhất vùng ấy.
Nghe đồn người em mình bỗng trở nên giàu có, người anh tìm đường sang thăm em, thấy vợ chồng em có nhà cao cửa rộng, nhiều bạc lắm vàng, người anh hết sức ngạc nhiên. Hắn lân la hỏi em bằng cách nào mà chóng có của như vậy. Người em thực bụng kể cho anh nghe mọi điều từ lúc ngủ đêm giữa rừng sâu gặp yêu tinh như thế nào rồi lần hồi đưa vàng bạc về nhà ra sao v.v…
Nghe nói vậy, người anh liền về bàn với vợ rồi cũng lên đường ra đi như người em. Đêm hôm ấy, người anh cũng ngủ lại trên cành cổ thụ mà ngày nào em mình đã tự trói mình ngủ để chờ gặp yêu tinh. Quả nhiên, đêm ấy về khuya, Hầu tinh, Hổ tinh và Hùng tinh lại kéo nhau đến họp ở gốc cây ấy. Chúng khịt đánh hơi rồi nói với nhau :
– Quanh đâu đây có mùi thịt người, chúng ta hãy đi tìm mà ăn cho đỡ đói.
Nói xong chúng chia nhau đi lùng sục, thấy nói vậy người anh ngồi trên cành cây hoảng hốt vãi đái lúc nào không biết. Nước đái chảy xuống rơi lộp bộp trên đống lá khô, nghe tiếng động Hầu tinh ngẩng mặt nhìn lên cây và phát hiện ra anh chàng. Hầu tinh liền trèo lên kéo cổ anh chàng xuống và gọi Hổ tinh cùng Hùng tinh đến. Người anh kêu van rối rít, nhưng những lời cầu khẩn của hắn không lọt tai lũ yêu tinh đang đói. Chỉ một loáng, chúng đã nuốt gọn hắn vào bụng.

Theo lời kể của ông Lăng Trung Hảo
Huyện Văn Lãng, Lạng Sơn.